Birim alandan kaliteli ve fazla ürün alabilmek; toprağın iyi hazırlanması, gübrelenmesi, sulanması, yüksek verimli çeşitlerin ekilmesi veya dikilmesi gibi tarım tekniklerinin uygulanması ile mümkün olmaktadır. 
Kaliteli ve yüksek verim elde etmek amacıyla yapılacak gübrelemede, gübreleme işleminin yeterli ve dengeli yapılması önemli bir konudur.
• Hangi Bitkiye?
• Ne Zaman?
• Ne Kadar?
• Nasıl ve Ne Şekilde?
Soruları önem kazanmaktadır.Soruların doğru cevapları ise toprak ve yaprak analiz raporları ile netleşmektedir.
Gübreleme programına yeni başlayacak üreticiler, ilk olarak gübre kayıt defteri tutarak işe başlamalıdırlar.
Doğru zamanda, doğru dozda, doğru şekilde ve doğru gübrelerin doğru bitkiye verilmesi ile gübreleme programından azami fayda sağlanarak, sonuçta üretici, topraklarımız, ülke ekonomisi ve doğal yaşam kazanmış olacaktır.
Amaçlarımıza ulaşmanın ilk adımı toprak ve yaprak analizi yaptırmaktır.

NE ZAMAN TOPRAK ÖRNEĞİ ALMALIYIZ?

Toprak örnekleri, meyve bahçeleri ve bağlarda yaprak örneklerinin alındığı tarihte alınmalıdır. Tarla bitkileri, sera sebzeleri ve süs bitkilerinde ise ekim ve dikimden 1 ay önce alınmalıdır.

• Tarlanın kenarından,
• Gübrelenmiş tarladan,
• Gübre yığını olan yerlerden,
• Çukur ve tümsek noktalardan,
• Hayvan yatmış ve harman yerlerinden,
• Su birikintisi olan yerlerden,
• Damla sulama damlalıklarının geçtiği yerlerden,
• Atık ve kalıntıların atıldığı yerlerden,

TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMAZ !!!

Toprağa Verilecek Gübre Miktarını Tespit Etmek Amacıyla Toprak Örneği Nasıl Alınır?
Toprak analizlerinden umulan yararın sağlanabilmesi için toprak örneklerinin doğru alınması birinci koşuldur. Doğru alınmayan toprak örneğinin analizi ile ortaya çıkan sonuçların uygulanması emek, gübre ve ürün kaybına neden olmaktadır.

TOPRAK ÖRNEKLERİNİ KONU UZMANLARINA ALDIRINIZ !!!

Toprak örneği, araziyi en iyi şekilde temsil etmelidir. Arazi bir örnek değilse farklı parçaların sınırları tespit edilmeli ve her farklı arazi kendi içinde temsil edilecek şekilde, ayrı ayrı örnekler alınmalı ve tahlilleri ayrı yaptırılmalıdır.
Arazinin farklılığının tespitindeki önemli kriterler; toprağın rengi, eğim, toprak yapısı, verim şeklinde sıralanabilir. 
Toprak örneği alma sırasında arazide; toprak burgusu, toprak sondası, bel veya kürek, örnekler kaç farklı noktadan alınacak ise, o kadar sayıda torba ve etiket bulundurulmalıdır. 
Arazinin büyüklüğüne ve şekline uygun olarak 8-10 noktadan hatlar üzerinde zikzaklar çizerek toprak örneği alınmalıdır. 
Örnek alınacak noktalar kalıntılardan temizlenerek “ V ” şeklinde 30 cm derinlikte çukur açılır.Çukurun bir yüzeyi düzeltilir.Düzeltilen yüzeyden 3-4 cm kalınlıkta bir toprak dilimi alınır.
Arazi büyüklüğüne göre farklı noktalardan alınan toprak örnekleri temiz, gölge bir yerde karıştırılır.Taş ve bitki artıklarından temizlenen 1-1,5 kg kadar toprak örneği torbaya konarak;
Arazi sahibinin adı soyadı, adresi, tarih, bitki çeşidi, analiz çeşidi, mevkii, derinliği ( cm ), parseller ile ilgili bilgi formları doldurulmalıdır.
Rutin toprak analizi için 0-30cm derinlik yeterli olurken, 3-4 yılda yaptırılan analizlerde daha derinden (0-30, 30-60, 60-90, 90-120 cm) toprak örnekleri alınarak analiz yaptırılmalıdır.

• Meyve bahçelerinden toprak örnekleri ağacın taç iz düşümünden alınmalıdır.
• Yeni bağ tesisi için toprak örneği 0-30, 30-60, 60-90 cm’den alınmalıdır.
• Yeni meyve bahçesi tesisi için;0-30, 30-60, 60-90, 90-120 cm derinliklerden alınmalıdır.
Toprak tahlili sonucunda verilecek gübre miktarları bitki türüne göre tespit edilir. Gübreleme programı yapılarak hangi gübre ne kadar, ne zaman ve nasıl yapılacak, üreticilere reçete halinde verilir. Analiz sonucunda toprağın fiziksel ve kimyasal özellikleri belirlenir.

Bitkiler tarafından en fazla gereksinim duyulan makro besin elementleri; Azot (N), Fosfor (P), Potasyum (K)’dur.
Makro besin elementlerinden; 
Azot (N), bitkilerin gelişiminde rol oynar, yaprak ve gövde oluşumunu kolaylaştırır.
Fosfor (P), Bitkilerin çiçek meyve oluşumunda ve kök gelişiminde önemlidir.
Potasyum (K), verim ve kalitede etkilidir. Meyvenin tat, aroma, renk yönünden gelişmesine katkıda bulunur.
Yapılan analiz sonuçlarına göre topraklarımızın çoğunda kireç ve pH değerlerinin çok yüksek olduğu görülmektedir. Bu nedenle bitkilerin topraktan bitki besin elementlerini yeterince alamadıkları görülmektedir. 
Bu nedenle toprak analizleri yanında, yaprak analizlerinin de yapılması gereklidir. 
Yaprak analizi yaptırmamızın amacı, yeterli olan bitki besin elementlerinin bitki tarafından alınabiliyor mu sorusuna cevap bulabilmektir.

YAPRAK ANALİZLERİ

Yaprak analizleri bitkilerin beslenme durumunu belirleyen önemli bir rehberdir. Yaprak analizleriyle;
• Görülen arazlar belirlenir,
• Gizli noksanlıklar ortaya çıkarılır,
• Verilen besin maddelerinin bitkiler tarafından alınıp alınmadığı kontrol edilir,
• Yıl içinde ve daha sonra yapılacak gübreleme çalışmalarının yönlendirilmesi mümkün olur,
• Bahçedeki problemlerin çözülmesi için yapılması gerekli ilave analiz ve çalışmalarda da bilgi alınır (topraklarda mikro element analizleri, drenaj ve sulama suyu kalitesinin tayinleri gibi).

YAPRAK ÖRNEĞİ ALIRKEN DİKKAT EDİLECEK KURALLAR

• Karışık örnek alınmamalıdır.Alınan yaprak örneklerinin tür ve çeşit özellikleri aynı olmalıdır.
• Ağaçlar yaş gruplarına ayrılarak örnekler alınmalıdır.Örneğin 5-25 yaşındaki ağaçların yaprakları karıştırılmamalıdır.15-20-30 yaşlardaki ağaçlardan alınan yaprak örnekleri karıştırılabilir.
• Belirgin toprak farklılığında ,örnekler ayrı ayrı alınmalıdır. 
• Bariz şekilde beslenme noksanlığı gösteren yapraklar seçilmelidir.
• Yaprak örneği alımında günün saatleri önemli değildir. Sadece ıslak olmamalıdır.

Bahçe içerisinde U veya X şeklinde yürüyerek ve bir ağaç atlanarak omuz hizasındaki o yıla ait güneş gören sürgünlerden YAPRAK ÖRNEĞİ alınmalıdır.

KAYISI, KİRAZ, ŞEFTALİ, ARMUT, ERİK VE ELMA

Tam çiçeklenmeden 8-12 hafta sonra, 25 ağaçtan 1 ağacın 4 tarafından, o yıla ait sürgünlerin ortasındaki gelişmesini tamamlamış 100 adet yaprak örnek olarak alınır.

NARENCİYE

İlkbahar döneminde meyve olmayan sürgünlerden Eylül-Ekim aylarında, bir ağacın 4 tarafından 25 ağaçtan 100 adet yaprak örneği alınmalıdır.

ZEYTİN

Tek yıllık uç sürgünlerinden yapraklar saplarıyla birlikte, Kasım-Aralık aylarında bir ağacın 4 tarafından 8 adet olmak üzere 25 ağaçtan 200 adet yaprak örneği alınmalıdır.

BAĞ

Çiçeklenme veya ben düştüğü dönemde birinci salkımın karşısındaki yaprak alınır. Bir omcanın 4 yönünden olmak üzere 25 omcadan 100 adet yaprak örneği alınmalıdır.

YENİDÜNYA

Çiçeklenme döneminde (Kasım-Ocak) veya meyve büyüme döneminde (Ocak-Mart) o yıla ait, uç kısmından, çiçek veya meyve salkımı olan sürgünlerin ortasındaki gelişmesini tamamlamış yapraklar sapıyla birlikte ve ağacın 4 tarafından 25 ağaçtan 100 adet alınmalıdır.

ÇİLEK

Hasat sonunda başlayarak 6 hafta içinde en genç, gelişmesini tamamlamış üçlü yaprak grubunun ortasından 100 adet sapsız yaprak alınır.

NAR

Ağustos- Ekim aylarında o yıla ait uç sürgünlerinin ortasındaki gelişmesini tamamlamış yapraklar sapıyla birlikte bir ağacın 4 tarafından olmak üzere 25 ağaçtan 100 adet yaprak alınmalıdır.

MUZ

Kasım ayında ( hasat olumundan 1 ay önce ) sürgündeki üçüncü yaprağın,yaprak ana damarın iki yanından 4-5 cm genişlikte iki şerit halinde kesilerek alınmalıdır.

KİVİ

Zamanı: Çiçeklenme dönemi (Mayıs sonu) veya meyve olgunluğundan önceki dönem (Temmuz sonu
Şekli: Çiçeklenme döneminde ilk çiçeklerin karşısında bulunan, meyve olgunluğundan önceki dönemde genç sürgünlerdeki olgunluğunu tamamlamış en genç yapraklar saplarıyla birlikte en az 20 bitkiden alınır.

DOMATES

Birinci döldeki meyve ceviz iriliğine ulaştığında yaprak örneği alınır.Büyüme tepesine en yakın yerde gelişmesini tamamlamış yapraklar örnek almaya uygun olup, bir bitkiden 1-2 yaprak olmak üzere toplam 30 yaprak alınmalıdır.

PATLICAN, BİBER, HIYAR

Birinci döldeki meyveler kendini göstermeye başladığı zaman yaprak örneği alınmalıdır. Büyüme tepesine en yakın normal iriliğini almış, gelişmesini tamamlamış genç yaprak örnek almaya uygundur.Bir bitkiden 1-2 yaprak olmak üzere patlıcan, biber, hıyar bitkilerinin her birinden 50 yaprak alınmalıdır.
Seranın büyüklüğüne göre, M veya N harfi çizilecek şekilde örnek alınmalıdır.Sera kenarlarına denk gelen yerlerden analiz sonucunu doğru olarak yansıtmayacağı için örnek alınmamalıdır.

GÜL

Zamanı: Çiçek üretiminin devam ettiği sürede
Şekli: Çiçekli dalda uçtan itibaren 1. ve 2. Başlı yapraklar (tüm yaprak) alınır.

KARANFİL

a. Uç alma yapılmamış bitkilerde , bitkinin dipten itibaren 4. veya 5. yaprak çifti. 
b. Uç alma yapılmış bitkilerde, ilk yan dalda uçtan itibaren 5. ve 6. yaprak çifti alınır

KASIMPATI

Zamanı: Çiçeklenme dönemi veya öncesinde.
Şekli: Çiçekli daldaki olgunluğunu tamamlamış en üst yaprak alınır.
Bir örnek 20-30 yapraktan oluşur.